آترواسکلروز یا تصلب شرایین (Atherosclerosis) یک بیماری مزمن است که در آن دیواره‌های شریان‌ها به دلیل تجمع چربی‌ها، کلسترول تنگ می‌شوند.
این بیماری می‌تواند منجر به مشکلات جدی قلبی و عروقی مانند حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری عروق محیطی شود.
علل و عوامل خطر آترواسکلروز
آترواسکلروز معمولاً به دلیل ترکیبی از عوامل مختلف ایجاد می‌شود، از جمله:
- **افزایش کلسترول خون**: به ویژه کلسترول LDL (کلسترول بد) که می‌تواند در دیواره‌های شریان‌ها تجمع یابد.
- **فشار خون بالا**: فشار خون بالا می‌تواند به دیواره‌های شریان‌ها آسیب برساند و فرآیند آترواسکلروز را تسریع کند.
- **سیگار کشیدن**: مواد شیمیایی در دود سیگار می‌توانند به دیواره‌های شریان‌ها آسیب بزنند و خطر تشکیل پلاک‌ها را افزایش دهند.
- **دیابت**: قند خون بالا می‌تواند به دیواره‌های شریان‌ها آسیب برساند و خطر آترواسکلروز را افزایش دهد.
- **چاقی و اضافه وزن**: وزن زیاد می‌تواند به افزایش فشار خون، دیابت و کلسترول بالا منجر شود.
- **رژیم غذایی ناسالم**: مصرف زیاد چربی‌های اشباع، چربی‌های ترانس، نمک و قند می‌تواند خطر آترواسکلروز را افزایش دهد.
- **عدم فعالیت بدنی**: فعالیت بدنی کم می‌تواند منجر به چاقی، افزایش فشار خون و کلسترول بالا شود.
- **سن**: خطر آترواسکلروز با افزایش سن بیشتر می‌شود.
- **تاریخچه خانوادگی**: اگر یکی از اعضای خانواده نزدیک به آترواسکلروز مبتلا باشد، خطر ابتلا بیشتر است.
علائم آترواسکلروز
آترواسکلروز در مراحل اولیه معمولاً بدون علامت است، اما با پیشرفت بیماری، ممکن است علائم زیر ظاهر شوند:
- **درد قفسه سینه (آنژین)**: ناشی از کاهش جریان خون به عضلات قلب.
- **تنگی نفس**: به ویژه در هنگام فعالیت.
- **درد یا بی‌حسی در پاها**: ناشی از کاهش جریان خون به اندام‌های پایین‌تر.
- **علائم سکته مغزی**: شامل ضعف یا بی‌حسی ناگهانی در یک طرف بدن، مشکلات گفتاری یا بینایی، و سردرد شدید.
**مشکلات کلیوی**: ناشی از کاهش جریان خون به کلیه‌ها.
تشخیص آترواسکلروز
تشخیص آترواسکلروز معمولاً شامل تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های زیر است:
- **آزمایش خون**: برای بررسی سطح کلسترول، قند خون و سایر نشانگرهای بیماری قلبی.
- **الکتروکاردیوگرام (ECG)**: برای ارزیابی فعالیت الکتریکی قلب.
- **تست استرس**: برای ارزیابی عملکرد قلب در شرایط استرس و فعالیت بدنی.
- **اکوکاردیوگرافی**: برای ارزیابی ساختار و عملکرد قلب با استفاده از امواج صوتی.
- **آنژیوگرافی کرونری**: برای بررسی شریان‌های کرونری قلب با استفاده از مواد حاجب و اشعه ایکس.
- **سی‌تی آنژیوگرافی**: برای ایجاد تصاویر دقیق از شریان‌ها و تشخیص پلاک‌های آترواسکلروتیک.
درمان آترواسکلروز
درمان آترواسکلروز شامل تغییرات سبک زندگی، داروها و در برخی موارد روش‌های جراحی است:
- **تغییرات سبک زندگی**
– **رژیم غذایی سالم**: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی‌های سالم.
– **فعالیت بدنی منظم**: حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی معتدل در اکثر روزهای هفته.
– **ترک سیگار**: سیگارکشیدن را متوقف کنید.
– **مدیریت وزن**: حفظ وزن مناسب و کاهش وزن در صورت لزوم.
– **مدیریت استرس**: تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن و یوگا.
- **داروها**:
– **داروهای کاهش‌دهنده کلسترول**: استاتین‌ها برای کاهش سطح کلسترول LDL.
– **قرص فشارخون**: برای کنترل فشارخون بالا.
– **داروهای ضد پلاکتی**: مانند آسپرین برای جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون.
– **داروهای ضد دیابت**: برای کنترل قند خون در بیماران دیابتی.
- **روش‌های جراحی**:
– **آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری**: استفاده از بالون و استنت برای باز کردن شریان‌های تنگ شده.
– **بای‌پس عروق کرونری**: جراحی برای ایجاد مسیری جدید برای جریان خون به قلب.
– **آترکتومی**: روش‌های برای برداشتن پلاک‌های آترواسکلروتیک از شریان‌ها.
پیشگیری
پیشگیری از آترواسکلروز شامل ایجاد و حفظ سبک زندگی سالم است:
– **تغذیه سالم**: مصرف رژیم غذایی کم‌چرب، کم‌نمک و پر از فیبر.
– **ورزش منظم**: حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی هوازی در هفته.
– **اجتناب از مصرف دخانیات**: ترک سیگار و جلوگیری از مصرف دخانیات.
– **مدیریت وزن**: حفظ وزن سالم و کاهش وزن اضافی.
– **کنترل بیماری‌های مزمن**: مدیریت و کنترل دیابت، فشارخون بالا و کلسترول بالا.
آترواسکلروز یک بیماری جدی است که نیاز به مراقبت و توجه ویژه دارد. ایجاد تغییرات در سبک زندگی و مدیریت عوامل خطر می‌تواند به کاهش خطر و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
پرسش‌های متداول
- بیماری آترواسکلروز دارای چه غلائم است؟
برخی علائم آترواسکلروز عبارتاند از: درد قفسه سینه، تنگی نفس، بی‌حسی در پاها، سردرد شدید و…
- بیماری آترواسکلروز، چگونه درمان می شود؟
راه درمان آترواسکلروز عبارتاند از: تغییرات سبک زندگی، داروها و جراحی.
بدون دیدگاه