تب مدیترانهای فامیلیال (FMF) یک بیماری ژنتیکی و التهابی است که معمولاً افراد ساکن در نواحی مدیترانهای را درگیر می‌کند.
این بیماری به دلیل جهش در ژن MEFV ایجاد میشود و به‌صورت دوره‌ای علائم شدیدی ازجمله تب، درد شکمی و التهاب مفاصل و سایر بافت‌ها را به وجود می‌آورد.
علائم تب مدیترانهای فامیلیال
علائم (FMF) به‌صورت دوره‌ای و با حملات تکراری بروز می‌کنند و شامل موارد زیر هستند:
- تب: افزایش دمای بدن به‌صورت دوره‌ای که ممکن است به‌سرعت بالا برود.
- درد شکمی: یکی از رایجترین علائم است که به دلیل التهاب پرده‌های شکم (پریتونیت) ایجاد میشود.
- التهاب مفاصل: درد و تورم در مفاصل، به‌خصوص زانوها و مچ‌ها.
- درد قفسه سینه: که ممکن است به دلیل التهاب پرده‌های اطراف ریه‌ها (پلوریت) ایجاد شود.
- التهاب پوست: برخی افراد دچار بثورات پوستی می‌شوند.
- علائم سیستمیک دیگر: شامل خستگی، کاهش اشتها و کاهش وزن در موارد مزمن.
علل و نحوه انتقال تب مدیترانهای فامیلیال
این بیماری یک اختلال ژنتیکی است که به‌صورت «اتو زوم مغلوب» به ارث می‌رسد، به این معنی که اگر هر دو والد حامل ژن معیوب باشند، احتمال انتقال بیماری به فرزند وجود دارد. ژن MEFV که در این بیماری جهش می‌یابد، مسئول تولید پروتئینی به نام پیرین است که نقش مهمی در کنترل التهاب دارد. در افراد مبتلابه FMF، این پروتئین به‌درستی کار نمی‌کند و منجر به بروز التهاب‌های غیرعادی میشود.
تشخیص تب مدیترانهای فامیلیال
تشخیص FMF بر اساس علائم بالینی، سابقه خانوادگی و نتایج آزمایش‌های ژنتیکی صورت می‌گیرد. پزشکان همچنین ممکن است از آزمایش‌های خون برای ارزیابی علائم التهابی و همچنین آزمایش ژنتیکی برای شناسایی جهش در ژن MEFV استفاده کنند.
عوارض تب مدیترانهای فامیلیال
اگر FMF درمان نشود، می‌تواند به عوارض جدی منجر شود، ازجمله:
- آمیلوئیدوز: انباشت پروتئین آمیلوئید در اعضای بدن، به‌خصوص کلیه‌ها که ممکن است باعث نارسایی کلیه شود.
- آسیب‌های طولانی‌مدت به مفاصل: به دلیل التهاب مکرر.
- عوارض قلبی و ریوی: در موارد شدید، ممکن است اعضای دیگر بدن تحت تأثیر قرار بگیرند.
درمان تب مدیترانهای فامیلیال
درمان FMF عمدتاً شامل داروهایی است که به کنترل علائم و جلوگیری از حملات کمک می‌کنند. رایجترین دارو برای این بیماری «کلشی سین» است که به‌صورت روزانه مصرف میشود و به کاهش تعداد و شدت حملات کمک می‌کند. کلشی سین همچنین می‌تواند از بروز آمیلوئیدوز جلوگیری کند.
در مواردی که بیماران به کلشی سین پاسخ نمی‌دهند، ممکن است از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند «آناکینرا» یا «کاناکینوماب» استفاده شود. این داروها می‌توانند التهاب را کنترل کرده و علائم بیماری را کاهش دهند.
نکات مراقبتی و سبک زندگی
- رعایت مصرف منظم داروها: مصرف کلشی سین به‌طور منظم می‌تواند تا حد زیادی حملات را کنترل کند و از عوارض جلوگیری نماید.
- رژیم غذایی سالم: برای جلوگیری از بروز عوارض کلیوی، توصیه میشود که رژیم غذایی کم‌نمک و با پروتئین متعادل داشته باشید.
- کنترل استرس: استرس ممکن است به بروز حملات کمک کند، بنابراین کاهش استرس و انجام تمرینات آرامش‌بخش می‌تواند مفید باشد.
- پیگیری منظم با پزشک: انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای ارزیابی سلامت کلیه‌ها و پیشگیری از آمیلوئیدوز مهم است.
نتیجه‌گیری
تب مدیترانهای فامیلیال یک بیماری ژنتیکی است که با درمان‌های مناسب و مصرف منظم داروها می‌توان آن را کنترل کرد و از عوارض جدی آن جلوگیری نمود. تشخیص به‌موقع و مراقبت‌های منظم می‌تواند به بیماران کمک کند تا زندگی بهتری داشته باشند.
درمان سنتی تب مدیترانهای
درمان‌های سنتی نمی‌توانند جایگزین کلشیسین یا درمان‌های دارویی باشند، اما در کنار درمان پزشکی، برخی روش‌های طبیعی ممکن است به کاهش علائم، تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. برخی روش‌های سنتی و طبعی برای درمان تب مدیترانهای عبارت‌اند از:
1. گیاهان ضدالتهاب
بعضی گیاهان دارویی به دلیل خاصیت ضدالتهابی می‌توانند به کاهش درد و التهاب مفاصل کمک کنند.
– «زردچوبه»: زردچوبه حاوی ماده فعال کورکومین است که خاصیت ضدالتهابی دارد. مصرف زردچوبه به‌صورت دم‌نوش یا افزودن آن به غذاها می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
– «زنجبیل»: زنجبیل نیز دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است. دم‌نوش زنجبیل یا افزودن آن به غذاها ممکن است مفید باشد.
– «سیر»: سیر به دلیل خاصیت ضد باکتریایی و تقویت سیستم ایمنی شناخته‌شده است و می‌تواند به کنترل التهاب کمک کند. می‌توانید روزانه چند حبه سیر مصرف کنید یا از آن در غذاها استفاده کنید.
2. مصرف عسل و دارچین
عسل و دارچین هر دو دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی هستند. می‌توان ترکیب عسل و دارچین را روزانه مصرف کرد. عسل طبیعی در تقویت سیستم ایمنی مؤثر است و دارچین به کاهش التهاب کمک می‌کند. «ترکیب یک قاشق چای‌خوری عسل با نصف قاشق چای‌خوری دارچین در آب گرم» می‌تواند به‌صورت نوشیدنی روزانه مصرف شود.
3. رژیم غذایی ضدالتهاب
رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به کاهش التهاب‌های بدن کمک کند:
– مصرف میوه‌ها و سبزی‌های تازه: میوه‌ها و سبزی‌ها سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند و به کاهش التهاب کمک می‌کنند. میوه‌هایی مانند توت‌ها، سیب و سبزی‌های مانند اسفناج و کلم پیچ می‌توانند مفید باشند.
– ماهی‌های چرب: ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین و ماهی قزل‌آلا حاوی اسیدهای چرب امگا-۳ هستند که خاصیت ضدالتهابی دارند.
– روغن‌زیتون: روغن‌زیتون بکر دارای ترکیبات ضدالتهابی است و می‌توان آن را در پخت‌وپز یا به‌صورت سالاد استفاده کرد.
– کاهش مصرف مواد غذایی التهاب زا: بهتر است مصرف قند، چربی‌های اشباع و مواد غذایی فراوری‌شده که می‌توانند التهاب را تشدید کنند، کاهش یابد.
4. چای گیاهی آرام‌بخش و ضدالتهاب
برخی چای گیاهی ممکن است به کاهش التهاب و ایجاد آرامش کمک کنند:
– چای بابونه: بابونه دارای خواص آرام‌بخش و ضدالتهابی است و ممکن است به کاهش استرس و درد کمک کند.
– دم نوش گزنه: گزنه به‌عنوان یک گیاه ضدالتهابی شناخته میشود و مصرف دم‌نوش آن می‌تواند به کاهش درد و التهاب مفاصل کمک کند.
– چای سبز: چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها است و ممکن است به کاهش التهاب کمک کند.
5. ماساژ و روغن‌های گیاهی
ماساژ با روغن‌های گیاهی ضدالتهاب می‌تواند به کاهش درد و التهاب مفاصل کمک کند:
– روغن‌زیتون: روغن‌زیتون دارای خواص ضدالتهابی است و می‌توان آن را برای ماساژ مفاصل دردناک استفاده کرد.
– روغن اسطوخودوس: این روغن خاصیت آرام‌بخش دارد و ماساژ با آن می‌تواند به کاهش درد و تنش‌های عصبی کمک کند.
– روغن نعناع: نعناع خنک‌کننده است و می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
6. استراحت و کاهش استرس
استرس ممکن است شدت حملات FMF را افزایش دهد، بنابراین کاهش استرس و تمرین‌های آرامش‌بخش می‌توانند مفید باشند:
– تمرینات تنفس عمیق: تمرینات تنفس عمیق می‌تواند به کاهش استرس و ایجاد آرامش کمک کند.
– یوگا و مدیتیشن: این تمرینات به آرامش ذهن و بدن کمک کرده و می‌توانند التهاب را کاهش دهند.
– خواب کافی: خواب مناسب و منظم به بدن کمک می‌کند تا بهبود یابد و مقاومت بیشتری در برابر حملات التهاب داشته باشد.
7. آب‌رسانی کافی به بدن
آب کافی می‌تواند به دفع سموم بدن کمک کند و احتمال بروز حملات را کاهش دهد. روزانه مصرف آب کافی به بدن کمک می‌کند تا در وضعیت بهتری برای مقابله با التهاب قرار گیرد.
نتیجه‌گیری
درمان‌های سنتی و روش‌های طبیعی می‌توانند به کاهش برخی علائم تب مدیترانهای فامیلیال و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند، اما «این روش‌ها جایگزین درمان دارویی نیستند». کلشیسین و سایر داروها نقش مهمی در کنترل این بیماری و جلوگیری از عوارض جدی دارند؛ بنابراین، در صورت تمایل به استفاده از درمان‌های سنتی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید و هرگز درمان پزشکی را به‌طور کامل رها نکنید.
پرسش‌های متداول
- علائم تب مدیترانهای فامیلیال چیست؟
این بیماری علائم متعدد دارد ازجمله: تب، درد شکمی، التهاب مفاصل، درد قفسه سینه، التهاب پوست و…
- تب مدیترانهای فامیلیال چگونه درمان میشود؟
رایجترین دارو برای این بیماری «کلشیسین»، «آناکینرا» یا «کاناکینوماب» است.
بدون دیدگاه