بیماری سرخک (Measles) یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که توسط ویروس «روبیولا» (Rubeola virus) ایجاد می‌شود.
این بیماری بیشتر کودکان را مبتلا می‌کند، اما افراد در هر سنی که واکسن دریافت نکرده باشند یا ایمنی کافی ندارند نیز در معرض خطر ابتلا هستند. سرخک از طریق تماس مستقیم با ترشحات تنفسی فرد آلوده یا از طریق هوا هنگام سرفه یا عطسه فرد مبتلا منتقل می‌شود.
علائم سرخک
علائم بیماری سرخک معمولاً 10 تا 14 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:
- تب بالا: یکی از اولین علائم سرخک است و معمولاً 3 تا 5 روز ادامه دارد.
- سرفه خشک: همراه با آبریزش بینی و گلودرد.
- قرمزی و التهاب چشم‌ها (ورم ملتحمه): چشم‌ها حساس به نور می‌شوند.
- لکه‌های کوچک سفید داخل دهان (لکه‌های کوپلیک): این لکه‌ها قبل از بروز بثورات پوستی ظاهر می‌شوند.
- بثورات قرمز: پس از چند روز، بثورات قرمز و مسطح روی صورت شروع‌شده و به‌تدریج به سایر قسمت‌های بدن، ازجمله پشت، دست‌ها و پاها، گسترش می‌یابد.
دوره و مراحل بیماری
1- دوره کمون: ویروس سرخک 7 تا 14 روز پس از مواجهه با فرد آلوده در بدن تکثیر می‌شود و هیچ علامتی مشاهده نمی‌شود.
2- مرحله پیش‌درآمدی (Prodromal phase) علائم اولیه مانند تب، سرفه، آبریزش بینی و لکه‌های کوپلیک ظاهر می‌شوند.
3- مرحله بثوراتی ( (Exanthem stage بثورات پوستی شروع می‌شوند که ابتدا روی صورت ظاهرشده و به سایر نقاط بدن گسترش می‌یابند. این مرحله معمولاً با تب بالا همراه است.
4- مرحله بهبود: بثورات کم‌کم محو می‌شوند و تب نیز کاهش می‌یابد.
عوارض سرخک
بیماری سرخک، در بسیاری از موارد بدون عوارض جدی بهبود می‌یابد، اما میتواند به عوارض خطرناکی منجر شود، به‌ویژه در کودکان، زنان باردار و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:
1- عفونت گوش میانی (اوتیت میانی)
- ذاتالریه (پنومونی)
3- التهاب مغزی (آنسفالیت)
4- اسهال و کمآبی
5- در موارد نادر، ممکن است منجر به «مرگ» شود.
پیشگیری
واکسیناسیون، مؤثرترین راه پیشگیری از بیماری سرخک است. واکسن سرخک معمولاً به‌صورت ترکیبی با واکسن‌های «اوریون» و «سرخجه» (MMR) در دو نوبت (در سنین 12 تا 15 ماهگی و 4 تا 6 سالگی) تزریق می‌شود. واکسن سرخک در جلوگیری از بیماری بسیار مؤثر است و به کاهش شیوع جهانی این بیماری کمک کرده است.
درمان
هیچ درمان خاصی برای ویروس سرخک وجود ندارد و درمان به‌صورت حمایتی انجام می‌شود. برخی از اقدامات حمایتی شامل:
1- استراحت کافی و مصرف مایعات فراوان برای جلوگیری از کمآبی.
2- داروهای تب‌بُر، مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش تب.
3- مکمل ویتامین:A سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که به کودکان مبتلابه سرخک ویتامین A داده شود، زیرا کمبود آن با افزایش شدت بیماری و عوارض آن مرتبط است.
4- درمان عفونت‌های ثانویه: اگر فرد به عفونت‌هایی مانند ذاتالریه یا عفونت گوش مبتلا شود، ممکن است نیاز به آنتی‌بیوتیک داشته باشد.
نتیجه‌گیری
«سرخک» یک بیماری ویروسی مسری است که در صورت عدم واکسیناسیون میتواند به‌سرعت گسترش یابد و عوارض جدی ایجاد کند. پیشگیری از طریق واکسیناسیون بسیار مهم است و از عوارض احتمالی این بیماری جلوگیری می‌کند.
درمان سنتی سرخک
استفاده از گیاهان طبیعی برای تسکین علائم و بهبود وضعیت بیمار انجام می‌شود. هرچند این روش‌ها ممکن است در کاهش علائم مفید باشند، اما باید توجه داشت که سرخک یک بیماری ویروسی جدی است و درمان‌های پزشکی، به‌ویژه واکسیناسیون، بهترین روش پیشگیری و درمان محسوب می‌شوند.
در ادامه، برخی از درمان‌های سنتی که در فرهنگ‌های مختلف برای مدیریت علائم سرخک به کار می‌روند، معرفی‌شده است:
1. مصرف مایعات
– آب‌میوه‌های طبیعی: مصرف آب‌میوه‌های غنی از ویتامین C، مانند آب‌پرتقال و لیمو، میتواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند و علائم را تسکین دهد.
– چای گیاهی: چای‌های گیاهی مانند چای بابونه و چای نعناع می‌توانند به آرامش بیمار و کاهش التهاب کمک کنند.
2. استراحت و خواب کافی
استراحت و خواب کافی در زمان بیماری بسیار مهم است. این کار به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا بهتر با ویروس مبارزه کند.
3. استفاده از گیاهان دارویی
برخی از گیاهان دارویی به‌عنوان تسکین‌دهنده و ضدالتهاب استفاده می‌شوند:
– زنجبیل: زنجبیل میتواند به کاهش تب و تسکین درد کمک کند. می‌توان از چای زنجبیل یا افزودن آن به غذاها استفاده کرد.
– مریم‌گلی: استفاده از دم‌نوش مریم‌گلی به تسکین التهاب گلو و سرفه کمک می‌کند.
– تیموس: چای تیموس نیز میتواند به کاهش سرفه و مشکلات تنفسی کمک کند.
4. استفاده از عسل
عسل به دلیل خواص ضد باکتریایی و آرام‌بخش خود میتواند به تسکین گلودرد و سرفه کمک کند. می‌توان عسل را به چای داغ اضافه کرد یا به‌تنهایی مصرف کرد.
5. آب‌نمک برای گلودرد
غر غره کردن آب‌نمک میتواند به تسکین گلودرد و کاهش التهاب کمک کند. این کار باید چند بار در روز انجام شود.
6. کمپرس سرد
استفاده از کمپرس سرد روی پیشانی و سایر نقاط بدن میتواند به کاهش تب و احساس راحتی کمک کند.
7. حمام بخار
استفاده از بخار برای تسکین مشکلات تنفسی و کاهش سرفه ممکن است مفید باشد. می‌توان از دستگاه بخور یا یک حمام بخار ساده در منزل استفاده کرد.
8. استفاده از تغذیه مناسب
تغذیه سالم و مغذی در دوران بیماری بسیار مهم است. مصرف غذاهای حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی، مانند میوه‌ها و سبزی‌ها تازه، میتواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.
9. مکمل ویتامین A
در برخی فرهنگ‌ها، از ویتامین A به‌عنوان یک مکمل برای بیماران سرخکی استفاده می‌شود. این ویتامین میتواند به بهبود عملکرد سیستم ایمنی کمک کند.
10. نکات مهم
– مراجعه به پزشک: درصورتی‌که علائم سرخک شدید باشد یا فرد مبتلابه عوارضی مانند ذاتالریه یا التهاب مغزی دچار شود، فوراً باید به پزشک مراجعه کرد.
– توجه به پیشگیری: واکسن (سرخک، سرخجه و اوریون) بهترین و مؤثرترین راه پیشگیری از سرخک است و تمامی کودکان باید تحت واکسیناسیون قرار گیرند.
پرسشهای متداول
- علائم بیماری سرخک چیست؟
بارزترین علائم سرخک عبارتند از: تب بالا، سرفه خشک، قرمزی و التهاب چشم‌ها، لکه‌های کوچک سفید داخل دهان، بثورات قرمز.
- بیماری سرخک چه عوارض میتواند داشته باشد؟
برخی از عوارض احتمالی سرخ عبارتاند از: عفونت گوش میانی، ذاتالریه، التهاب مغزی، اسهال و کمآبی.
بدون دیدگاه