درمان بیماریام اس «ms» به معنای “اسکلروز چندگانه” است که به طور مخفف به آن اماس گفته میشود. اماس یک بیماری اختلال است .
علل و علائم ام اس «ms»
این بیماری باعث میشود که سیستم ایمنی بدن بهاشتباه به پوستهای نخاعی و جدارهای عصبی حمله کرده و باعث تخریب آنها شود. این تخریب باعث ایجاد التهاب، ضخامت و اختلال در عملکرد نخاعیها و عصبها میشود.
علل دقیق بیماری اماس هنوز مشخص نشدهاند، اما انگار مجموعهای از عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمنی باعث بروز این بیماری میشوند. عوامل محیطی مانند عفونتها، نوروتروفیکها، تغذیه و وضعیت ویتامینی هم ممکن است در تأثیر بروز و تجزیهوتحلیل اماس نقش داشته باشند.
علائم اماس بسیار متنوع و متفاوت بوده و بهوسیله تخریب مناطق مختلف نخاعی و عصبها به وجود میآید. این علائم شامل اختلال در دید، تعادل، کنترل عضلات، حساسیت و عملکرد اندامها میشود.
درمان اماس معمولاً برای کنترل علائم و تسریع بهبودی انجام میشود. درمانها میتوانند شامل داروهای ضدالتهابی، داروهای مهارکننده ایمنی، فیزیوتراپی و سایر روشهای تسکین علائم باشند.
مداخلات بهداشتی نیز مهم هستند. ایجاد سبک زندگی سالم، مراقبت از تغذیه مناسب، مدیریت استرس و تمرین منظم میتوانند به کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اماس کمک کنند.
انواع ام اس
اماس، در واقع یک بیماری پیچیده است که میتواند به انواع مختلف تقسیم شود بسته به نحوه تخریب نخاعی یا عصبها و مناطق مختلفی که تحتتأثیر این بیماری قرار میگیرند. این انواع به شرح زیر هستند:
- اماس بازمانده (Relapsing-Remitting MS – RRMS): این نوع اماس مشخصه اصلی آن است که شامل دورههای تخریب و بهبودی است. در این نوع، علائم بیماری به شکل ناگهانی ظاهر میشوند و سپس بهبودی در علائم رخ میدهد. در دورههای بهبودی، بیمار ممکن است به طور کامل یا نسبی بهبود یابد، اما این بهبودی ممکن است تا مدتزمان کوتاهی باشد و در دورههای تخریب، علائم ممکن است بهشدت بروز کنند.
- اماس ثانویه پیشرفته (Secondary Progressive MS – SPMS): در این نوع ام اس، بعد از شروع بیماری با دورههای تخریب و بهبود، بیماری تبدیل به شکل پیشرفتهتری میشود و بیماری کمتر بهبود مییابد و بهتدریج بدتر میشود. در این مرحله، تخریبهای مزمن و قابلتعویض در نخاعیها و عصبها رخ میدهند.
- اماس اولیه پیشرفته (Primary Progressive MS – PPMS): در این نوع از اماس، علائم و تغییرات در نخاعیها و عصبها از ابتدا به شکل پیشرفته پیش میروند و دورههای تخریب و بهبودی کمتری دیده میشود. افراد مبتلا به این نوع معمولاً تغییرات تدریجی در عملکرد نخاعی و حرکتی تجربه میکنند.
- اماس پراگرسیو مولتیپل (Progressive Relapsing MS – PRMS): این نوع نادرتری از اماس است که در آن تخریبها و تغییرات عصبی بهصورت مستقیم پیشرفت میکنند، اما همچنان دورههای تخریب و بهبودی همراه با تغییرات پیشرفته وجود دارند.
همچنین، برخی از منابع بهنوعی به نام “اماس خفیف” (Benign MS) اشاره میکنند که در این مورد، علائم بیماری بهطورکلی به شکل سبکتری پیش میروند و تأثیر چشمگیری بر روی عمر روزمره ندارند.
مهم است بدانید که هر فرد ممکن است تجربههای متفاوتی از بیماری داشته باشد و درمانها بسته به نوع اماس و وضعیت هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
عوارض ام اس
اماس، بهعنوان یک بیماری اختلال اتوایمیونی در بدن، میتواند به عوارض گوناگونی منجر شود که بستگی به نوع و شدت بیماری و مناطقی که تحتتأثیر قرار میگیرند دارد. برخی از عوارض اماس عبارتاند از:
- علائم نخاعی: در اثر تخریب نخاعیها و عصبها، علائمی مانند کمردرد، مشکلات حسی، ضعف عضلات، مشکلات تعادل و هماهنگی، اختلال در حرکت و کنترل اعضا، مشکلات کنترل مثانه و روده و… رخ میدهد.
- عوارض بینایی: اماس میتواند باعث ایجاد مشکلات بینایی مانند تاری دید، کاهش بینایی، درد چشم، اختلال در دید رنگی و مشکلاتی در تطابق چشمها باشد.
- عوارض شناختی و عصبی: مشکلات حافظه، تمرکز، تفکر، اختلالات خواب و خوابآلودگی، افزایش افسردگی نیز به عوارض اماس مربوط میشوند.
- افزایش خستگی: خستگی شدید و افزایش انرژی موردنیاز برای انجام وظایف روزمره نیز یکی از عوارض شایع اماس است.
- عوارض تجمع ادرار: مشکلات در کنترل مثانه و تخلیه ادرار، افزایش ادرار، تجمع ادرار و عفونتهای متعدد ادراری شود.
- عوارض گفتار: مشکلاتی در کنترل عضلات زبان میتواند باعث مشکلات در گفتار و تلفظ شود.
- اختلال ارتباط اعصاب و عضلات: در برخی موارد، اماس میتواند باعث اختلال در ارتباط بین عصبها و عضلات شده و به علت اختلالات حرکتی منجر به مشکلاتی نظیر لرزشها و تشنجها شود.
همچنین، بیماریهایی مانند افسردگی و اضطراب نیز ممکن است در افراد مبتلا به اماس شایعتر باشند. این تأثیرات و عوارض ممکن است در هر فرد به شکل متفاوتی ظاهر شوند و به تشخیص و درمان دقیق نیاز دارند.
درمان ام اس
درمان اماس، بستگی به نوع و شدت بیماری، علائم، و وضعیت هر فرد دارد. درمانها بهمنظور کنترل علائم، تسریع بهبودی و کاهش تخریب بیشتر انجام میشود. در ادامه، به چند روش درمان اماس اشاره شده است:
- داروها:
– آنتی التهابیها (ضد التهابها): داروهای ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدها علائم تخریب را کاهش میدهد.
– آنتیبیوتیکها: برای درمان عفونتهایی شدید.
– داروهای مهارکننده ایمنی: این داروها هدف از دستور دهی به سیستم ایمنی بدن برای جلوگیری از حملات به سلولهای نخاعی یا عصبی هستند. داروهای مهارکننده ایمنی مانند بتا – اینترفرون، فینگولیمود و دیگر داروها میتوانند استفاده شوند.
– آنتیویروسها: در برخی موارد اماس توسط عوامل ویروسی تشدید میشود، بنابراین آنتیویروسها در برخی موارد تجویز میشوند.
- داروهای مداخلهای:
– تغذیه نخاعی: در برخی موارد اماس ممکن است باعث تخریب نخاعی شود که میتواند تغذیهای نخاعی ایجاد کند. داروهای مثل ناتالیزومب (Tysabri) ممکن است به کاهش تخریب نخاعی کمک کنند.
– داروهای تزریقی مهارکننده ایمنی: داروهایی که به شکل تزریق تحت پوستی تجویز میشوند (مانند کوپاکسون، بتا – اینترفرون) میتوانند در کنترل علائم اماس مؤثر باشند.
- فیزیوتراپی و تمرینات:
– تمرینات ترمیمی و تمرینات حرکتی با کمک فیزیوتراپیست میتوانند به افزایش قدرت عضلات، بهبود تعادل و کنترل حرکتی کمک کنند.
- تغذیه و مدیریت سبک زندگی:
– مواد غذایی سالم و تغذیه مناسب میتوانند به بهبود سلامتی کمک کنند. مدیریت استرس، استراحت کافی و تمرین منظم نیز بهبود وضعیت کلی بیمار را تسهیل میکند.
- عمل جراحی:
– در موارد نادری که تخریب نخاعی شدید و بهبود نداشته باشد، ممکن است عمل جراحی نیاز باشد.
مهمترین نکته در درمان اماس این است که با پزشک متخصص مشورت کنید تا تشخیص دقیقی از نوع اماس شما بگیرید و به درمان مناسب دست یابید. همچنین، ممکن است در طول زمان نیاز به تعدیل در درمانها وجود داشته باشد تا بهبودی بهتری را تجربه کنید.
پرسشهای متداول
- چه چیزی باعث بیماریام اس میشود؟
مجموعهای از عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمنی باعث بروز این بیماریام اس میشوند.
- بیماریام اس دارای چه علائمی است؟
این بیماری علائم بسیار متنوع و متفاوت دارد، بعض آنها عبارتاند از: اختلال در دید، تعادل، کنترل عضلات، حساسیت و عملکرد اندامها.