تراخم (التهاب ملتحمه) چیست؟

تراخم (التهاب ملتحمه) چیست؟ (Trachoma) یک عفونت مزمن چشمی است که توسط باکتری «Chlamydia trachomatis» ایجاد می‌شود.

این بیماری بیشتر در مناطق فقیر، با شرایط بهداشتی ضعیف و عدم دسترسی به خدمات پزشکی مناسب، شیوع دارد. تراخم یکی از علل اصلی نابینایی، در سراسر جهان به شمار می‌آید.

علائم تراخم

علائم تراخم (التهاب ملتحمه) چیست؟ این بیماری معمولاً به‌صورت تدریجی و طی مراحل مختلف پیشرفت می‌کند. علائم اولیه و پیشرفته آن عبارت‌اند از:

1. قرمزی چشم: در مراحل اولیه ممکن است چشم قرمز و متورم شود.
2. ترشحات چشمی: ترشحات چشمی به‌ویژه در صبح و پس از بیدار شدن مشاهده می‌شود.
3. حساسیت به نور: مبتلایان به تراخم ممکن است نسبت به نور حساسیت زیادی داشته باشند.
4. خارش و سوزش چشم: احساس خارش و ناراحتی در چشم رایج است.
5. ایجاد زخم در سطح داخلی پلک: در مراحل پیشرفته، زخم‌های داخلی پلک و تغییرات ساختاری منجر به تا شدن پلک به داخل و ساییده شدن مژه‌ها به سطح چشم می‌شود که می‌تواند به تخریب قرنیه و کاهش بینایی منجر شود.
6. کاهش دید و نابینایی: در صورت عدم درمان، تراخم می‌تواند باعث کاهش دید و درنهایت نابینایی شود.

عوامل خطر

تراخم در مناطق با سطح بهداشتی پایین، مانند کشورهای فقیر و مناطق روستایی، شیوع بیشتری دارد. برخی از عوامل خطر این بیماری عبارت‌اند از:

1. عدم دسترسی به آب سالم و بهداشت مناسب: عدم شستشوی منظم دست و صورت می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
2. تجمع مگس‌ها: مگس‌ها می‌توانند باکتری‌های تراخم را منتقل کنند.
3. زندگی در مناطق با تراکم جمعیتی بالا: تماس نزدیک با افراد آلوده احتمال ابتلا را افزایش می‌دهد.

روش‌های پیشگیری

روش‌های پیشگیری از تراخم (التهاب ملتحمه) چیست؟ برخی از روش‌های پیشگیری عبارت‌اند از:

1. شستشوی منظم دست و صورت: تمیزی دست و صورت می‌تواند از انتقال باکتری‌ها جلوگیری کند.
2. دسترسی به آب سالم: دسترسی به آب سالم و امکانات بهداشتی مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.
3. کنترل جمعیت مگس‌ها: کاهش تجمع مگس‌ها می‌تواند خطر انتقال تراخم را کاهش دهد.
4. آموزش بهداشت عمومی: آگاهی از روش‌های پیشگیری و اهمیت بهداشت شخصی می‌تواند در کاهش شیوع تراخم مؤثر باشد.

درمان تراخم

درمان تراخم بستگی به‌شدت بیماری و مرحله آن دارد. گزینه‌های درمانی عبارت‌اند از:

1. آنتی‌بیوتیک‌ها: آزیترومایسین به‌عنوان داروی رایج برای درمان تراخم استفاده می‌شود. این دارو می‌تواند عفونت را درمان کند و از پیشرفت بیماری جلوگیری نماید.
2. جراحی: در موارد پیشرفته که پلک به داخل خم‌شده و مژه‌ها به سطح چشم ساییده می‌شوند (انتروپیون)، جراحی برای اصلاح موقعیت پلک و جلوگیری از آسیب بیشتر به قرنیه ضروری است.
3. مراقبت‌های بهداشتی مداوم: در برخی مناطق، برنامه‌های بهداشتی و درمانی سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای کنترل و ریشه‌کن کردن تراخم اجرا می‌شود.

نکته پایانی

تراخم یکی از علل مهم نابینایی در جهان است، اما با اقدامات پیشگیرانه مناسب و درمان به‌موقع، می‌توان از آسیب‌های جدی این بیماری جلوگیری کرد. ارتقاء سطح بهداشت، آموزش عمومی و دسترسی به خدمات بهداشتی می‌تواند نقش مهمی در کاهش شیوع این بیماری ایفا کند.

درمان سنتی تراخم

درگذشته به دلیل نبود دسترسی به آنتی‌بیوتیک‌ها و امکانات پزشکی مدرن، درمان عمدتاً با استفاده از روش‌های طبیعی و گیاهی صورت می‌گرفت. البته توجه داشته باشید که تراخم یک عفونت باکتریایی جدی است و درمان‌های سنتی به‌تنهایی برای بهبود کامل این بیماری کافی نیستند و امروزه باوجود آنتی‌بیوتیک‌ها و روش‌های پزشکی، بهترین راهکار درمان تراخم استفاده از روش‌های علمی و دارویی است. بااین‌حال، برخی روش‌های سنتی که درگذشته برای کاهش علائم این بیماری استفاده می‌شده‌اند عبارت‌اند از:

1. شستشوی چشم با آب‌نمک

– شستشوی ملایم چشم با آب‌نمک می‌تواند به ضدعفونی و کاهش التهاب کمک کند. محلول آب‌نمک طبیعی با رقیق کردن باکتری‌ها می‌تواند در تمیز نگه‌داشتن چشم مؤثر باشد، اما نمی‌تواند به‌تنهایی تراخم را درمان کند.

2. کمپرس چای یا بابونه

– استفاده از کمپرس چای سرد یا چای بابونه به‌عنوان درمان سنتی برای کاهش التهاب و خارش چشم رایج بوده است. چای بابونه دارای خواص ضدالتهابی و ضد باکتریایی طبیعی است که می‌تواند در کاهش علائم موقت مفید باشد.

– برای استفاده از کمپرس، می‌توانید یک کیسه چای را در آب جوش قرار داده و سپس آن را خنک‌کنید. بعد از خنک شدن، آن را به‌آرامی بر روی چشم‌ها بگذارید.

3. استفاده از عسل طبیعی

– عسل به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضدالتهابی، در طب سنتی به‌عنوان ماده درمانی برای کاهش التهاب و خارش چشم استفاده می‌شود. مقدار کمی عسل را می‌توان به اطراف چشم (نه داخل چشم) مالید و سپس با آب تمیز شست. البته باید از خلوص و طبیعی بودن عسل اطمینان داشت.

4. روغن کرچک یا روغن نارگیل

– روغن کرچک و روغن نارگیل به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضدالتهابی می‌توانند به کاهش التهاب کمک کنند. این روغن‌ها ممکن است در تسکین خارش و خشکی ناشی از تراخم کمک کنند. مقدار کمی روغن را با پنبه به دور چشم بمالید، اما نباید مستقیماً داخل چشم ریخته شود.

5. استفاده از گیاه آلوئه‌ورا

– ژل آلوئه‌ورا خواص ضدالتهابی و ضد باکتریایی دارد و در طب سنتی برای کاهش التهاب چشم و تسکین علائم به کار می‌رود. مقدار کمی از ژل آلوئه‌ورا را می‌توان به اطراف چشم زد، اما نباید داخل چشم استفاده شود.

6. استفاده از سرکه سیب

– در برخی از منابع سنتی از سرکه سیب به‌عنوان ضد باکتری طبیعی یادشده است، اما استفاده از آن برای چشم بسیار خطرناک است و توصیه نمی‌شود. اگر قرار است از سرکه سیب استفاده شود، باید به‌شدت رقیق‌شده و فقط برای شستشوی دور چشم و نه داخل آن به کار رود.

جمع‌بندی

درنهایت، تراخم یک بیماری جدی است که در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند به نابینایی منجر شود. استفاده از داروهای آنتی‌بیوتیکی نظیر آزیترومایسین یا تتراسایکلین (تجویزشده توسط پزشک) بهترین و مؤثرترین روش برای درمان این بیماری است. درمان‌های سنتی ممکن است به کاهش برخی علائم کمک کنند، اما نمی‌توانند جایگزین درمان‌های پزشکی شوند.

پرسش­های متداول

1. چه روش‌های پیشگیری برای بیماری تراخم وجود دارد؟

روش‌های ذیل برای پیشگیری از تراخم توصیه می‌شود: شستشوی منظم دست و صورت، استفاده از آب سالم، جلوگیری از تجمع مگس‌ها و آموزش بهداشت عمومی.

2. بیماری تراخم چگونه درمان می‌شود؟

روش­های درمانی عبارت‌اند از: آنتی‌بیوتیک‌ها، جراحی و مراقبت‌های بهداشتی مداوم.